Autisme en AD(H)D: een dubbele diagnose

Overeenkomsten en verschillen

Een diagnose is soms al moeilijk… laat staan twee! Tegenwoordig zie je vaak de dubbele diagnose autisme en ADHD. Wat betreft gedrag kennen de twee diagnoses veel overlap. Wat zijn overeenkomsten tussen beiden? Wat zijn verschillen?

Waar staat ADHD en Autisme voor

ADHD staat voor Attention-Deficit Hyperactivity Disorder, ofwel een aandachtsstoornis die gepaard gaat met hyperactiviteit. Bij de variant Attention Deficit Disorder (ADD) is er geen sprake van hyperactief of impulsief gedrag, maar wel van een gebrek aan aandacht of juist een teveel aan aandacht op één onderwerp.

Autisme is de verzamelnaam voor gedragskenmerken die duiden op een kwetsbaarheid op het gebied van sociale interactie, communicatie, flexibiliteit in denken, bewegen en handelen, in de zintuiglijke prikkelverwerking en op het gebied van filteren en integreren van informatie.

Autisme en ADHD komen vaak gezamenlijk voor, hoe vaak precies is nog onbekend. Wat betreft gedrag kennen de twee diagnoses opvallend veel overlap. Dit maakt het stellen van de juiste diagnose vaak lastig.

Tegengestelde behoeftes

Als je autisme én ADHD hebt, heb je tegengestelde behoeftes in jezelf. Je hebt rust en regelmaat nodig voor je autisme, maar tegelijkertijd is routine heel saai voor iemand met ADHD. Je moet dus niet teveel doen, maar ook zeker niet te weinig. Het is zoeken naar de juiste balans.

Meestal is één van de twee diagnoses dominant, dat kan helpen bij het vinden van een evenwicht.  Mensen met autisme hebben voorspelbaarheid nodig omdat hun brein anders werkt. Zintuiglijke prikkels komen zonder filter binnen, waardoor het lastig is om hoofd- en bijzaken te onderscheiden. Ze zien alle details.

Hoe herken je autisme?

Er zijn verschillende symptomen die horen bij het autismespectrumstoornis:

  • moeite met contact leggen met andere mensen
  • beperkingen in communicatie en taalgebruik
  • beperkingen in het verbeeldingsvermogen
  • beperkte belangstelling, interesse en activiteiten
  • moeite met verandering
  • sterk hechten aan gewoontes en vaste rituelen

Hoe herken je ADHD?

ADHD heeft veel verschillende symptomen. We kunnen deze in drie groepen verdelen:

Aandachtstekort

  • snel afgeleid zijn
  • moeite met details hebben
  • veel slordigheidsfouten maken
  • dingen niet afmaken, alles tegelijk doen
  • vergeetachtig zijn, dingen kwijt zijn
  • korte tijd concentreren op zaken die interessant zijn

Hyperactiviteit

  • niet stil kunnen zitten, wiebelen of friemelen
  • niet kunnen stoppen met praten
  • niet te stuiten zijn of doordraven
  • moeite hebben met ontspannen

Impulsiviteit

  • niet denken maar doen
  • het antwoord op een vraag al geven voordat de vraag is afgemaakt
  • moeite hebben op de beurt te wachten
  • impulsief geld uitgeven of gokken, relaties aangaan of verbreken, banen accepteren of ontslag nemen

Kenmerken die zowel voorkomen bij autisme als bij ADHD

  • Communicatie kenmerken: taal letterlijk nemen, geen samenhang zien en los staande begrippen en context.
  • Duidelijkheid willen hebben: zowel personen met autisme en / of ADHD willen graag duidelijkheid omdat onduidelijkheid geeft onrust!
  • Sensorische informatieverwerking: zowel bij autisme als ADHD ervaren mensen de wereld met hun zintuiglijke informatieverwerking zeer intens en vaak overweldigend.
  • Behoefte aan structuur : geeft letterlijk houvast en er ontstaat minder chaos in denken en doen.
  • Angsten: vaak ontstaan er angsten die overlap hebben zowel bij autisme als ADHD.
  • (Plotselinge) veranderingen zorgen voor chaos en onduidelijk. Dit kan storend gedrag uitlokken zowel bij mensen met ADHD als bij autisme.

Overeenkomsten van autisme en ADHD

Juist deze overeenkomsten maken het stellen van een juiste diagnose lastig waardoor ook soms dubbele diagnoses worden gegeven. Het kan zijn dat je de diagnose ADHD krijgt door bijvoorbeeld impulsief te zijn, maar dit gedrag of kenmerk kan ook bij autisme horen door heel gedreven je in een bepaalde interesse te ”storten” en zo kan je soms foute diagnoses krijgen of diagnoses op latere leeftijd, of het is zeer moeilijk om te weten is het nu enkel ADHD of autisme of beide?

Jij bent niet jouw diagnose!

Wanneer we praten over diagnoses is het belangrijk om te onthouden dat je niet je diagnose bent. Een diagnose is slechts een naampje dat gegeven is aan dat waar jij aangeeft last van te hebben. Voor de één is dit heel prima, terwijl de ander zich in een hokje geduwd voelt. Dat gevoel kan verschillen en dat is oké. Als we het er allemaal maar over eens zijn dat het krijgen van een diagnose op dat moment niet verandert wie jij bent.

Soms kan dit zo heftig zijn dat het je hele identiteit over kan nemen. Dat is ontzettend pijnlijk en verdrietig om mee te maken. Je bent misschien wel bang dat je niks meer over houdt als je zou herstellen. Je diagnose wordt een bepaalde houvast, maar weet dat je je identiteit echt weer terug kan winnen. Sterker nog, je kan het ook omdraaien. Juist door aan je eigen identiteit te werken kan je de diagnose  kleiner maken.  We bewandelen allemaal ons eigen pad. Er zal altijd iemand zijn die het erger, minder erg of gewoon anders heeft.

Lees ook het Boek: Autisme en ADHD in een persoon

In het boek Autisme en ADHD in een persoon beschrijft Josine Bouwmans haar persoonlijke levensgeschiedenis dat wordt gekleurd door haar dubbele diagnose (Autisme en ADHD). Aan de hand van dat levensverhaal bespreken twee experts op het gebied van orthopedagogiek (prof. Ina van Berckelaer-Onnes) en ontwikkelingspsychologie (Dr. Sander Begeer) de symptomatologie van Josine en geven een wetenschappelijke achtergrond waarin dit levensverhaal geplaatst kan worden.

Samenvatting boek

Leven met autisme en ADHD De combinatie van autisme en ADHD komt veel voor maar wordt vaak over het hoofd gezien. In deze fascinerende publicatie beschrijft Josine Bouwmans, een vrouw met ASS en ADHD haar persoonlijke zoektocht naar eenheid. Ze koppelt haar ervaringen aan verschillende leeftijdsfasen, waarin ze haar gedrag tracht te verklaren vanuit het perspectief van beide stoornissen. Josine ervaart het samengaan van beide stoornissen in metaforische zin als een ritssluiting. Haar beschrijvingen worden door twee vooraanstaande clinici op het gebied van ASS en ADHD theoretisch ingekaderd en toegelicht. Een onmisbaar boek voor iedereen die meer wil weten over autisme en ADHD, clinici die diagnostiek, behandeling en begeleiding verzorgen, ouders van kinderen met deze stoornissen en iedereen die zelf met ASS en/of ADHD kampt.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *