Van bewustwording naar gedragsverandering

Bewustwording is inzicht krijgen in een situatie. Beseffen dat iets je helpt, of niet. Beseffen dat bepaalde zorgen nutteloos zijn en je met sommige maar beter aan de slag kunt gaan.

Van jongs af aan ontwikkel je overtuigingen over jezelf en anderen. Veel van deze gedachten zijn onbewust actief en sturen je gedrag en communicatie. Door je hiervan bewust te worden kun je gaan ontdekken of deze automatische gedachten nog wel kloppen én of ze je krachtig maken of juist niet. Dit bewustwordingsproces (je steeds bewust te worden van je onbewuste processen) levert je inzicht en zelfkennis op.

Waarom is bewustwording belangrijk?

Veel mensen zijn zich niet of nauwelijks bewust van hun interne belevingswereld. Ze leven op de automatische piloot en doen dingen omdat die nou eenmaal zo horen, omdat het ze zo geleerd is of omdat ze denken dat het de enige manier is waarop het kan. Nooit een keertje stilstaan bij wat er werkelijk is, bij wat je echt belangrijk vindt, bij wat jij nou wilt met jou leven, is een mogelijkheid. Wanneer je hier tevreden mee bent, is dat ook helemaal prima. Maar als je regelmatig klaagt, met of vanuit angsten en onzekerheden leeft, steeds weer in soortgelijke ongewenste situaties terecht komt of je simpelweg ongelukkig voelt…juist dan loont het de moeite om wat aan bewustwording te gaan doen. Je kan namelijk pas iets veranderen aan een situatie of gevoel als je je er bewust van bent.

Gedragsverandering in 5 stappen!

Gedragsverandering gaan meestal nooit ineens maar vaak stap voor stap. In dit veranderingsproces zijn 5 stappen of fasen te identificeren die nodig zijn, en doorlopen kunnen worden, om gedrag of gewoontes te veranderen.

 

Fase 1: Ontkenning

Dit is de fase waarin iemand zich niet bewust is van het feit dat hij misschien wel een probleem heeft of veroorzaakt. Hij zal het ontkennen, de noodzaak nog niet inzien, of de oorzaak van het probleem voornamelijk buiten zichzelf zal zoeken. Hij wil (nog) niet veranderen. Anderen zien dit vaak wel maar de persoon in kwestie zal zijn eigen probleemgedrag in eerste instantie ontkennen.

  • “Er is niets aan de hand”, “Ik kan er niets aan doen” of “Ik ben niet verantwoordelijk”.

Er is veel weerstand om te veranderen. Het is niet waarschijnlijk dat iemand uit zichzelf in de komende 6 maanden zijn gedrag zal veranderen, tenzij er een plotseling inzicht of een dringende noodzaak is.

Fase 2 – Erkenning

In deze fase is iemand zich bewust dat hij misschien wel een probleem heeft en hier zelf verantwoordelijk voor is. Hij wil wel veranderen maar weet alleen nog niet hoe, of denkt niet bij machte te zijn om dit te kunnen.

  • “Er is wat aan de hand en ik ben mede verantwoordelijk.”

Men heeft een begin gemaakt verantwoordelijkheid te nemen over het eigen gedrag maar staat nog sceptisch tegenover het eigen kunnen om te veranderen.
Dit is de fase waarin men vaak hulp gaat zoeken.

Fase 3 – Verkenning

In deze verkennende fase maakt iemand plannen om daadwerkelijk iets aan zijn gedrag te gaan doen.

  • “Ik kan het anders gaan doen en ik denk erover na hoe.”

Er ontstaat hoop op een positieve afloop. Men is klaar om actie te gaan ondernemen.

Fase 4 – Actie

In deze fase onderneemt iemand actie om ook echt (iets) te veranderen.

  • “Ik pak mijn verantwoordelijkheid en verander mijn gedrag of gewoontes waardoor ik een beter resultaat ga krijgen.”

De verandering is gaande. Men ondergaat de verandering en experimenteert met wat werkt en wat niet.
Het is belangrijk om in het begin kleine haalbare stappen te maken waarmee direct vooruitgang geboekt kan worden.

Fase 5 – Volhouden

Nieuw gedrag moet een gewoonte gaan worden ander bestaat het risico van een terugval. In deze fase moet men het nieuwe gedrag volhouden en integreren met andere activiteiten.

  • “Ik wil het volhouden want ik zie dat het werkt.”

Men verplicht zichzelf om het nieuwe gedrag, of de nieuwe gewoonte, vol te houden.
Belangrijk is dat men zichzelf blijft belonen voor het nieuwe gedrag, en blijft focussen op het positieve resultaat, anders bestaat het risico op een terugval.

Terugval

Bewustwording heeft een enorme kracht, maar het is niet ongebruikelijk dat iemand na 2 stappen weer een terugval krijgt. Een terugval kan dus onderdeel uitmaken van het veranderproces. Gebeurt dit, dan kan het gehele proces, of een gedeelte daarvan, weer worden doorlopen.

 

Lees ook mijn blog:

Multitasken of monotasken: doe de test!

Leren focussen: de pomodoro techniek

Denk in mogelijkheden, in plaats van beperkingen!

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *