Kom uit je slachtoffergedrag

Pak je verantwoordelijkheid!

Iedereen is wel eens slachtoffer van een situatie. Het hoort bij het leven dat we tegenslagen ervaren en die moeten zien te verwerken. Als we praten over ‘de slachtofferrol’ wordt iets anders bedoeld. Dan is jou wellicht langer geleden iets heftigs overkomen, maar zit je lange tijd verstrikt in een gevoel van slachtoffer zijn. Het gevoel verdwijnt niet maar blijft hangen. Dit kan ervoor zorgen dat je privé en op het werk tegen problemen aanloopt.
Kenmerkend voor de slachtofferrol is dat je geen verantwoordelijkheid meer neemt.

Beren op de weg zien, bij de pakken neer gaan zitten, passieve instelling aannemen, kont in de krib gooien, overlaten. Dit zijn allemaal termen die met slachtoffergedrag te maken hebben.


“Ze moeten mij ook altijd hebben”

Slachtoffers praten ongeveer zo: ‘Het is ook altijd hetzelfde liedje, ík ben weer de klos’, ‘ik kan dit echt niet aan, los jij het maar op’, ‘iedereen is tegen mij’, ‘ze moeten mij ook altijd hebben’
Als je in een slachtofferrol stapt, betekent dit dat je het ontstaan van negatieve gevoelens en emoties volledig of voor een groot deel bij een ander of bij de omstandigheden neerlegt. Je laat je verlammen door de situatie. De ander begrijpt je niet; dat alles tegen zit, komt door de omstandigheden; niemand luistert naar jou. De essentie van deze rol is dus dat je niet de leiding en verantwoordelijkheid neemt over je eigen leven, maar dat jij je laat leiden door de manier van reageren van anderen. Je neemt geen of onvoldoende eigen verantwoordelijkheid voor je leven. Hoe jij je voelt hangt af van anderen! Wat jij doet hangt af van anderen!

Comfortabele positie

De slachtofferrol is comfortabel: je kunt er je identiteit aan ontlenen, je krijgt aandacht en als je het een beetje handig aanpakt, kun je mensen voor je laten rennen. Bovendien hoef je je niet in te spannen voor het oplossen van problemen. ‘Als slachtoffer kun je dingen eisen en claimen. Het ontslaat je van verplichtingen en je kunt er ook nog eens rechten aan ontlenen. Dat kan een heel aantrekkelijke rol zijn.’

Herken slachtoffergedrag

Het herkennen en aanvaarden dat je je als slachtoffer gedraagt is een proces. Niet vaak ben je in staat je houding zelf te herkennen. En na de herkenning is het proces van loslaten ook niet eenvoudig.

  • Je hebt het gevoel dat de wereld tegen jou is. Hierdoor heb je ook het gevoel dat je jezelf continue moet verdedigen
  • Je neemt geen verantwoordelijkheid en vertoon passief gedrag (reactief gedrag)
  • Je maakt problemen groter dan ze werkelijk zijn
  • Je hebt het gevoel dat het leven je overkomt of dat je meer pech hebt dan andere mensen
  • Je hebt het gevoel dat je niks waard bent


Vervolgens kan je op 2 manieren uit je slachtofferschap stappen. Ten eerste kan je het negeren. Helaas blijft het onderhuids knagen en heeft jouw omgeving absoluut door wat er met je aan de hand is. Let maar eens op welke mensen je tegenkomt en hoe men reageert op jou. Ik garandeer je dat dit niet plezierig is.
Je kan ook besluiten om je destructieve houding los te laten.

Hoe kom je uit je slachtofferrol?

Slachtoffer zijn, dat komt bij iedereen voorbij in zijn of haar leven. Slachtoffer blijven, dat is onnodig en frustrerend voor jezelf en anderen. Hoe kom je uit de slachtofferrol? Allereerst door de schade die je hebt gelopen in je leven op te sporen en er bewust van te zijn. Dit is wat mij is overkomen en dit is het effect op mij. Daarnaast door te leren met de schade om te gaan en er niet mee te blijven rondlopen. Alleen zo kun je uit het dal klimmen.


Hieronder 10 tips om met slachtoffergedrag om te gaan:

  1. Signaleer dat je in een slachtofferrol verkeert. Om jezelf te kunnen helpen is het belangrijk om in te zien dat je in de slachtofferrol zit. Laat je je omgeving je ook helpen, des te sneller stap je er weer uit.
  2. Zoek naar de kern van het probleem. Als je weet waarom je slachtoffergedrag vertoont, dan kun je gerichter gaan zoeken naar een oplossing.
  3. Focus op dingen die goed gaan. Een positieve instelling zal ervoor zorgen dat je rustiger wordt en met een frisse blik naar situaties kunt kijken.
  4. Denk bij jezelf: “Als optie 1 niet lukt, dan gaan we toch optie 2 verzinnen!” Met andere woorden, hoe kan het wel en wat kan ik er zelf aan doen? Trek dit zo breed als nodig is. Maak het zo gek als nodig is, je zult er gaandeweg achter komen dat de oplossing ergens in het midden is.
  5. Vraag hulp! Samen kom je er wel uit. Van teamwork word je nooit slechter.
  6. Zorg voor een gevarieerd team. Een gevarieerd team is zeer waardevol. Mensen met verschillende achtergronden kijken allemaal anders tegen dezelfde situatie aan. De discussie zal je verder helpen.
  7. Neem afstand. Doe eens een stapje terug, slaap er eens een nachtje over. Door afstand te nemen kan de oplossing op de raarste momenten in je opkomen.
  8. Laat het verleden rusten. “Ja, maar vroeger was het allemaal anders.” Dit kom je veel tegen bij medewerkers die al jaren in dienst zijn en vele veranderingen hebben meegemaakt. Het verleden kun je niet veranderen, wel de toekomst. Focus je daar dus op!
  9. Even slikken en weer doorgaan. Soms komt iets op je pad dat ervoor zorgt dat je het even niet meer weet. Neem eens diep adem en bekijk wat het werkelijk allemaal inhoud. Soms is het goed om te accepteren dat iets zo is en daar een omgang mee te vinden.
  10. Laat het rusten als het niet jouw zaak is. Je kunt je wel opwinden over dingen die jou niet aangaan, je hebt alleen jezelf ermee. Steek je energie liever in zaken die je energie opleveren.

Onderneem Actie!

Actie, actie, actie, de enige manier om tot resultaat te komen. Het maakt niet uit of je een kleine stap neemt of een verkeerde stap. De snelste manier om jouw succes te laten falen is door niet te bewegen. Succes!

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *